ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයේ ඉතිහාසය - Tech For You - Gayan Bandara

 

ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයේ ඉතිහාසය

ලෝකයේ විදුලිබලයෙන් අලෝකමත්වූ පළමු නගරය ලෙසට ඉතිහාසගත වූයේ එංගලන්තයේ බ්‍රිස්ටල් නගරයයි. ඒ 1881 ජූනි මස 26 වැනිදායි. එසමයෙහි බ්‍රිතාන්‍යයේ යටත්විජිතයක්ව පැවති ශ්‍රී ලංකාවේ කොළඹ වරායට 1882 වර්ෂයේදී යාත්‍රා කළා වූ එස්එස් හේලියෝස් (SS Helios) නම් නෞකාවේ ප්‍රථම වරට විදුලිබලය දැකගැනීමට අප රටට අවස්ථාව උදාවිය. 1890 වර්ශයේ ඩීසල් විදුලි ජනක යන්ත්‍රයක් භාවිත කරමින් ශ්‍රී ලංකාව තුළ ප්‍රථම විදුලි බල්බය දල්වන ලද්දේය. ඒ කොළඹ කොටුවේ බ්‍රිස්ටල් හෝටලයේ බිලියඩ් කාමරය තුළය. මේ හැරුණුවිට පසුකාලීනව බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින් පවත්වාගෙන යන ලද ඔවුන්ගේ වැවිලි වතුයායන් (plantation estates)වල ද විදුලිබලය භාවිතා වූ බවට සාක්ෂි ඇත.

1895 වර්ෂයේ බූස්ටඩ් සහෝදරයෝ ආයතනය විසින් කොළඹ දී ප්‍රථම වරට විදුලි සැපයුම සිදු කිරීම අරඹන ලද අතර ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලිබල ඉතිහාසයේ සුවිශේෂී අවස්ථාවක් විය. කලම්බො ඉලෙක්ට්‍රික් ට්‍රෑම් වේස් ඇන්ඩ් ලයිටින් සමාගම (CETLC) හා කැන්ඩි ලයිටින් සමාගම විසිවන සියවසේ මුල් දශකය තුළ ඔවුන් විසින්ම තම තමන්ගේ මෙහෙයුම් සඳහා අවශ්‍ය වූ විදුලිබල සැපයුම් සපුරාගන්නා ලද්දේය. ඉංජිනේරු ඩී.ජේ.විමලසුරේන්ද්‍ර මහතා ඔහු විසින් සිදු කළ ගවේශන මගින් ශ්‍රී ලංකාවේ මධ්‍යම කඳුකරයේ පැවති ජල විදුලිබල විභවය, එනම් ජල විදුලිබල ජනනයට ඇති හැකියාව හා ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයේ අනාගතයට එහි ඇති වැදගත්කම 1918 වර්ෂයේදී හඳුනාගත්තේය. එතුමන් පසුකාලීනව ශ්‍රී ලංකාවේ ශ්‍රී ලංකාවේ බලශක්ති ක්ෂේත්‍රයේ දියුණුවට කැපවී කටයුතු කළ පුරෝගාමියා බවට ද පත්විය.

දිනෙන් දින වර්ධනය වෙමින් පැවති විදුලි බල ඉල්ලුම සපුරාලීම උදෙසා 1926 වර්ෂයේදී පොදු වැඩ දෙපාර්තමේන්තුවේ නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්ෂකවරයා යටතේ විදුලිබල ක්ෂේත්‍රය සඳහා වෙන්වූ දෙපාර්තමේන්තුවක් ස්ථාපනය කරන ලදී. 1928 වර්ෂයේදී එවකට පැවති රජය විසින් තාපබල විදුලි බලාගාරයක් ස්ථාපනය කිරීමට තීරණය කරන ලද අතර එය ආණ්ඩුකාර ශ්‍රීමත් හර්බට් ස්ටැන්ලි මහතාගේ නමින් නම් කරන ලදී.

1935 වර්ෂයේදී ද්විත්ව ස්ථර අය ක්‍රමයක් හඳුන්වා දුන් අතර, එම වර්ෂයේදීම විදුලිබල මණ්ඩල ආඥාපනත යටතේ ශ්‍රී ලංකාවේ විදුලිබල මණ්ඩලය නමින් මණ්ඩලයක් (Electricity Board of Ceylon) ස්ථාපිත කරන ලදී. කෙසේ නමුත් 1936 මාර්තු මස 01 වැනිදා සිට වැඩ ආරම්භ කරන ලද එම මණ්ඩලය 1937 මැයි මස වන විට විසිරුවාහරින ලද්දේ එහි සියළු වගකීම්, කාර්යයන් සහ බැඳීම් රජයේ විදුලිබල පවරාගැනීම් දෙපාර්තමේන්තුව (Department of Government Electrical Undertakings) වෙත පවරමිනි. 1950 වර්ෂයේදී ලක්ෂපාන විදුලි බලාගාරය ක්‍රියාත්මක කරන ලද අතර ඉන් අනතුරුව විදුලිබල ව්‍යාපෘති රැසක් ක්‍රියාවට නැංවින.

තවත් අයට මෙම දැනුම බෙදාගන්න මාගේ Group එක Share කරන්න.

ගයාන් බණ්ඩාර 

076 9065535